Giữa mênh mông những vườn vải thiều trứ danh của Thanh Hà, Hải Dương, có một cây vải tổ đã vượt qua hơn hai thế kỷ, trở thành nhân chứng sống cho lịch sử trồng vải của vùng đất này. Với tuổi đời lên đến hàng trăm năm, cây vải tổ không chỉ là một báu vật tự nhiên mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc đối với người dân địa phương. Hãy cùng Top Hải Dương AZ khám phá Cây vải tổ Thanh Hà Hải Dương ngay hôm nay.
Giới thiệu về cây vải tổ Thanh Hà
Cây vải tổ ở Thanh Hà, Hải Dương, như một biểu tượng bất tử, gắn liền với truyền thuyết về sự ra đời của giống vải thiều nổi tiếng. Cây không chỉ là một cá thể thực vật mà còn là linh hồn của cả một vùng đất, là niềm tự hào của những người trồng vải Thanh Hà.
Cây vải thiều được xác lập lâu năm nhất Việt Nam là cây vải ở thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà (Hải Dương). Cây có tuổi đời hơn 200 năm. Người có công trồng cây vải tổ là cụ Hoàng Văn Cơm (SN 1848). Có được cây vải tổ, người dân Thanh Hà (Hải Dương) coi đây là một vật báu, minh chứng cho nguồn gốc lâu đời của giống vải thiều Thanh Hà ngon trứ danh.
Năm 2016, cây được xác lập Kỷ lục là “Cây vải thiều lâu năm nhất Việt Nam”. Đối với người dân Thanh Hà (Hải Dương) cây vải tổ như một vật báu, minh chứng cho nguồn gốc lâu đời của giống vải thiều Thanh Hà ngon trứ danh.
Câu chuyện về cây vải tổ lớn tuổi nhất Việt Nam
Theo như lời người dân kể lại, cây vải tổ thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn có cách đây gần 200 năm, do cụ Hoàng Văn Cơm (tên tự Phúc Thành) sinh ngày 10 tháng 5 năm Mậu Thân (1848) trồng được.
Thời trai trẻ cụ Hoàng Văn Cơm chuyên buôn bán hoa trái ra Hải Phòng, năm 1870 trong một lần dự tiệc với người Hoa Kiều tại Hải Phòng, cụ được ăn loại vải ngon nên mang về ba hạt ươm thử tại vườn nhà, do thích hợp với thổ nhưỡng và khí hậu, ba hạt đều nảy mầm thành cây, kết quả, có một cây cho quả có hương vị thơm ngon đặc biệt.
Do quả vải này được hái từ cây vải có nguồn gốc ở Thiều Châu – Trung Quốc, do vậy được gọi tên là vải thiều. Từ cây vải quý đó, cụ Hoàng Văn Cơm đã chiết cành nhân rộng ra vườn nhà và tặng cho người thân trong và ngoài xã.
Theo lời người dân, năm nào cây vải tổ cũng cho quả. Năm nhiều khoảng hơn tạ, năm ít cũng một vài chục cân. Quả của cây vải tổ vỏ đỏ hơn các cây khác, nhỏ nhưng cùi dày, bóc ráo nước. Ăn thấy giòn và ngọt, vị đậm đà đọng mãi nơi đầu lưỡi “Mã ngoài như lụa hồng tơ tía, thịt vải như thủy tinh, như dáng tuyết, vị ngọt đậm, ăn vào thấy hương thơm, tưởng chừng như thứ rượu tiên trên đời”.
Hội Kỷ lục Việt Nam, đã trao bằng xác lập kỷ lục cây vải tổ cho UBND huyện Thanh Hà “Cây vải thiều lâu năm nhất (cây vải tổ)”.
Hiện trạng của cây vải tổ Thanh Hà
Do có sự thích hợp về điều kiện tự nhiên, cây vải tổ được trồng tại Thanh Hà cho chất lượng đặc biệt ngon, quả nhỏ hình cầu tròn đặc trưng, vỏ màu hồng tươi, sờ hoặc nhìn phần gai vỏ bao giờ cũng lỳ hơn quả vải trồng ở nơi khác. Cùi vải Thanh Hà giòn, màu trắng trong, hạt nhỏ, ngọt dịu và có hương vị thơm nhẹ. Giữa phần cùi và phần hạt không có lớp màng màu nâu, chát như vải trồng nơi khác.
Khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp nên cả ba hạt đều nảy mầm, phát triển xanh tốt. Nhưng trong số này chỉ có một cây vải cho quả thơm ngon đặc biệt. Cây vải sinh trưởng tốt, đến mùa trái chín, cụ mời mọi người trong làng đến thưởng thức, ai cũng tấm tắc khen.
Do loại vải này có nguồn gốc từ người Thiều Châu, Trung Quốc nên vải có tên gọi vải thiều như ngày nay. Từ cây vải đó có vị thơm ngon đó, cụ Hoàng Văn Cơm đã chiết cành nhân giống ra vườn nhà và tặng cho người thân, bà con trong vùng.
Đến nay tuy đã tồn tại nhiều năm nhưng cây vải tổ chưa có dấu hiệu cằn cỗi mà vẫn rất xanh tốt, sai trái mỗi mùa vải đến. Cây vẫn đang được người dân giữ gìn, chăm sóc rất cẩn thận và là điểm đến hấp dẫn, khơi gợi sự tò mò của khách du lịch trong và ngoài nước.
Vào khoảng tháng 5 – tháng 6 hàng năm, cây vải tổ bắt đầu cho quả chín. Cây cho quả rất sai, đến hàng tạ quả. Quả của cây vải tổ có vỏ đỏ hơn quả của các cây khác, kích thước quả nhỏ nhưng cùi dày, ráo nước, khi ăn có vị giòn, ngọt đậm đà.
Đây cũng là thời điểm nhiều khách du lịch đến tham quan, chiêm ngưỡng cũng như thưởng thức vải thiều của cây vải tổ. Cây vải là vật báu, là niềm tự hào nhiều thế hệ của người dân xứ Thanh Hà và cả những du khách thập phương đã từng đến đây.
Cây vải tổ không chỉ là một báu vật tự nhiên mà còn là biểu tượng của sự trường tồn, là niềm tự hào của người dân Thanh Hà. Hình ảnh cây vải tổ mãi mãi khắc sâu trong tâm trí mỗi người, nhắc nhở chúng ta về truyền thống trồng vải lâu đời của quê hương.
